これは、終戦後間もないころ、友人から聞いた話である。
Đây là câu chuyện tôi nghe từ một người bạn ngay sau khi chiến tranh kết thúc.
彼は、だいたいが慎重な運転をする男だったが、ある日のこと、横丁から突然、そば屋の青年が自転車で飛び出してきて、彼の自動車と衝突してしまった。
Anh ấy vốn là người lái xe rất cẩn thận, nhưng một ngày nọ, một thanh niên bán mì soba bất ngờ lao ra từ ngõ nhỏ bằng xe đạp và va chạm với ô tô của anh.
幸い青年にケガはなかったが、自転車はメチャメチャ。
May mắn thay, thanh niên đó không bị thương, nhưng chiếc xe đạp thì hỏng nặng.
さっそくおおぜいの人垣ができ、警察官もやってきた。
Ngay lập tức, một đám đông tụ tập lại và cảnh sát cũng đến.
友人が、「私には責任はない。
Khi bạn tôi khẳng định: Tôi không có trách nhiệm,
その青年の不注意だ」と主張すると、その話を聞いた警察官は、とにかく五千円払えば立ち去ってもよい、と言ったという。
đó là do sự bất cẩn của thanh niên kia, viên cảnh sát nghe vậy liền nói: Dù sao thì, nếu anh trả năm nghìn yên thì có thể rời đi.
友人が、「ちょっと待ってください。
Khi bạn tôi hỏi lại: Xin hãy đợi một chút.
私には落度がないのに、なぜ罰金を……」と問い返すと、彼は「いや罰金じゃない。
Tôi không có lỗi, tại sao lại phải nộp phạt..., viên cảnh sát trả lời: Không, đây không phải là tiền phạt.
青年がかわいそうじゃありませんか」と答えた。
Anh không thấy tội nghiệp cho thanh niên đó sao?
その青年はおそらく店にいられなくなるだろう、だからせめてメチャメチャになった自転車の代金の一部だけでも、と警察官は考えたのだろう。
Có lẽ viên cảnh sát nghĩ rằng thanh niên đó có thể sẽ không còn được làm ở cửa hàng nữa, nên ít nhất cũng nên bồi thường một phần giá trị chiếc xe đạp bị hỏng.
悪くすると、これは大きなトラブルになりかねない。
Nếu không cẩn thận, chuyện này có thể trở thành một rắc rối lớn.
友人は根が日本びいきで、日本語も日本人的心情も理解していたから、それ以上の論争にはならなかったが、どちらがよいか悪いかの問題ではなく、西洋と日本では、法や正義に対する考え方が、全く違うことがわかる。
Bạn tôi vốn yêu thích Nhật Bản, hiểu cả tiếng Nhật lẫn tâm lý người Nhật, nên không tranh cãi thêm nữa. Vấn đề không phải là ai đúng ai sai, mà là giữa phương Tây và Nhật Bản, quan niệm về pháp luật và công lý hoàn toàn khác nhau.
この警察官の考え方の中には、正義とか法とかいう理念よりも、きわめて日本的な情けや情といったものが深く入り込んでいたのである。
これは、実に人間味のある態度、考え方で、友人の話を聞いた私は大いに感動した。
理屈や理性だけで判断を下すのではなく、その前後の事情や個々の状況を参考にして、より人情味にあふれる決定を下すというのは、まさに人道的だと思う。
西洋的な法の観念に慣らされた者が、このような日本的心情を理解するのは、かなりむずかしいことであるが、こういった不合理な部分が許されるからこそ、日本は世界でも珍しく住みよい、人間のふれ合いのある国でいられるのではないだろうか。
これらは、日本人が、みずからの長所として、もっと自覚し、誇りを持ってよいことである。
しかし同時に、こういった情は、なんとも定義しにくいものであり、客観的な法の理念の中に入れることは、なかなかむずかしい。
そして、もしそれを許すなら、しまいには人権を守ることさえできなくなってしまう。
ヨゼフ・ロゲンドルフ「ニッポンの大学生」主婦の友社による