「教師と生徒」と「師と弟子」は、位相は似ているようでいて、まったく質の異なるものである。
Mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh và thầy và trò thoạt nhìn có vẻ tương đồng, nhưng thực chất lại hoàn toàn khác biệt về chất.
弟子は師を選ぶことができるが、生徒は教師を選ぶことができない。
Trò có thể chọn thầy, nhưng học sinh không thể chọn giáo viên.
師も弟子を選ぶことができるが、教師は生徒を選ぶことができない。
Thầy cũng có thể chọn trò, nhưng giáo viên không thể chọn học sinh.
師はいわば固有の独立した存在であるのに対し、教師は多数の中の偶然的な一人にすぎない。
Thầy là một cá thể độc lập, có bản sắc riêng, trong khi giáo viên chỉ là một người ngẫu nhiên trong số đông.
「師と弟子」は「教師と生徒」の煮つめられた模範ではない。
Thầy và trò không phải là hình mẫu tinh túy của giáo viên và học sinh.
「教師と生徒」という関係は近代的なものであるが、「師と弟子」は思想・宗教・武術・技能・芸術などの世界に昔から存在してきた。
Mối quan hệ giáo viên và học sinh là sản phẩm của thời hiện đại, còn thầy và trò đã tồn tại từ lâu trong các lĩnh vực như tư tưởng, tôn giáo, võ thuật, kỹ năng, nghệ thuật...
「師と弟子」とは、「特別に卓越した人」からその「優れたもの」を真摯に学ぼうとする、きわめて個別的で特別なつながりである。
Thầy và trò là mối liên kết đặc biệt, cá nhân, trong đó người trò chân thành học hỏi những điều xuất sắc từ một người thầy đặc biệt ưu tú.
弟子は何を学ぼうとしているかを明確に意識しているが、生徒の場合、自分が学ぶことになる知識や技術、生活の広がりについて、ほとんど自覚していないことが多い。
Trò ý thức rõ ràng mình muốn học gì, còn học sinh thường không nhận thức được đầy đủ về kiến thức, kỹ năng hay phạm vi cuộc sống mà mình sẽ tiếp nhận.
「教師と生徒」の関係は、私(個人)と私(個人)のつながりではなく、公的な役割どうしの関係であり、心のつながりは二次的なものである。
Mối quan hệ giáo viên và học sinh không phải là sự kết nối giữa cá nhân với cá nhân, mà là mối quan hệ giữa các vai trò công cộng, trong đó sự gắn kết về mặt tinh thần chỉ là thứ yếu.
つまり、個人と個人が求め合って生まれる関係ではなく、社会{システム}によって媒介された関係である。
Nói cách khác, đây không phải là mối quan hệ được hình thành từ sự tìm kiếm lẫn nhau giữa các cá nhân, mà là mối quan hệ được trung gian bởi hệ thống xã hội.
それに対して、「師と弟子」は本来、個人的な結びつきであり、「求めるもの」「到達すべきもの」「語るべきもの」を共有する関係である。
Ngược lại, thầy và trò vốn dĩ là sự gắn kết cá nhân, là mối quan hệ cùng chia sẻ những điều mong muốn, cần đạt tới, cần truyền đạt.
かなりの精神的部分で同志的なつながりをもつと言えるだろう。
Có thể nói, đây là mối liên kết đồng chí ở mức độ tinh thần khá sâu sắc.
「教師と生徒」の関係の目的は、生徒が社会の中で一人の市民として成長することであり、「師と弟子」のように深く濃密な関係に昇華することは通常ありえない。